“Gerçekten az yiyorum ama tartı kıpırdamıyor.”
Bu cümleyi kaç kez duydunuz—ya da söylediniz? Çoğumuz kilo verme sürecini yalnızca kalori hesabı ve metabolizmaüzerinden okuruz. Oysa zihin, duygu ve davranış katmanı; tabağın üstündeki sayılardan çok daha belirleyicidir. “Az yiyorum” deneyiminin arkasında; algısal hatalar, duygusal tetikleyiciler, siyah-beyaz düşünme, kimlik inançları, stres–uyku–ödül döngüsü ve “görünmez kalori”yi mümkün kılan otomatik davranışlar vardır. Bu yazı, “az yiyorum ama veremiyorum” durumuna psiko-davranışsal bir mercek tutuyor: nerede takılıyoruz, hangi kalıplar fark edilince çözülüyor, neleri ölçüp neleri hisle karıştırıyoruz, nasıl bir şefkatli disiplin planı işe yarıyor?
Aşağıda; algı–gerçek farkını, davranış tetikleyicilerini, nörobiyolojik frenleri, “görünmeyen alımlar”ı, kimlik ve dilin gücünü, ardından da ayrıntılı 14 günlük yeniden kalibrasyon planını, 72 saatlik hızla toparlanma protokolünü, mini egzersizleri ve özellikle uzun bir sonuç/manifestoyu bulacaksınız.
“Az Yiyorum” İfadesinin 6 Psikolojik Kayması
-
Algısal Pencere Yanlılığı
İnsan zihni “iyi” seçimleri daha çok hatırlar, “kaygan” anları silikleştirir. Sabah salata yediğinizi net anımsarsınız; akşam televizyon karşısındaki avuç avuç atıştırmalar bulanıklaşır. -
Örneklem Hatası (En iyi günleri genelleme)
Kayıt tutulmayan 5 gün + başarılı 2 gün = “Genelde iyi gidiyorum.” Oysa ölçüm yaptığınızda “ortalama gün” bambaşkadır. -
Zihinsel Muhasebe
“Yürüdüm, hak ettim.” Bedensel hareketle “kredi” açıp yiyecekleri olduğundan düşük maliyetli görürüz. -
Siyah–Beyaz Düşünme
“Listeden %100 sapmayınca ‘az’, bir lokma tatlı olunca ‘çok’.” Aradaki gri alan algılanmaz. -
Duygusal Açlık–Fiziksel Açlık Karışması
Stres, yalnızlık, can sıkıntısı; küçük ama sık atıştırmaları tetikler. Zihin bunları “yemek saymıyor.” -
Kimlik İnancı
“Ben yavaş metabolizmalıyım / Su içsem yarıyor.” Kimlik düzeyinde yazılan cümleler, davranışa ayar çeker ve farkındalığı köreltir.
Biyolojik Frenler: Neden “Az Yemek” Her Zaman Kilo Verdirmez?
-
Uyku Eksikliği → Ghrelin↑ Leptin↓: İştah artar, tatlı–tuzlu yiyeceklere yönelim yükselir.
-
Yüksek Stres/Kortizol: Su/sodyum tutar, bel çevresinde depolamayı kolaylaştırır.
-
NEAT Düşüşü (Günlük spontan hareket): Az yediğiniz günlerde bilinçsizce daha az hareket eder, toplam yakımı düşürürsünüz.
-
Aşırı Kısıt → Sonraki Gün Telafi: 900–1000 kalori ile “iyi geçen” günün ardına 2.000+ kalori eklenen “kopuş” gelebilir. Aylık bakıldığında denge sıfırlanır.
“Görünmez Kalori” Haritası
-
Sos–yağ–krema: “Sağlıklı” tabağın üstündeki 2–3 kaşık sos = +150–300 kcal.
-
İçecekler: Kahveli içecekler, meyve suları, “az şekerli” içecekler.
-
Tatma–Atıştırma: Yemek hazırlarken devreden küçük lokmalar.
-
Dışarıda Porsiyon Yanılsaması: Restoran porsiyonu “tek” sanılır; çoğu 1,5–2 porsiyondur.
-
Hafta Sonu Uçları: Beş gün düşük kalori, iki gün kopuş = haftalık denklem bozulur.
Duygu ve Davranış Tetikleyicileri
-
Stres–Ödül Döngüsü: Zor bir gün → “hak ettim” → hızlı enerji (şeker/hamur) → suçluluk → ertesi gün kısıt → akşam kopuş.
-
Sosyal Baskı: “Ayıp olmasın” ısrarları.
-
Ev/Ofis Çevresi: Göz hizasında atıştırmalık, görünmez su şişesi.
-
Yalnızlık/Can Sıkıntısı: Yemeği zaman doldurma aracı olarak kullanma.
Dil ve Kimlik: Cümleler Davranışı Nasıl Kodluyor?
-
“Az yiyorum” → “Sorun bende değil.” (Öğrenme kapanır.)
-
“Veri toplayayım” → Merak modu açılır.
-
“Ben sağlığını koruyan biriyim.” → Kimlik yön verir; günlük küçük seçimler bu kimliği besler.
Dönüşüm Tablosu
| Sabotajcı Dil | Koç Dili |
|---|---|
| “Az yiyorum, olmuyor.” | “Hangi günler ‘az’, veriye bakalım.” |
| “Bende metabolizma yok.” | “Uyku–stres–NEAT üçlüsünü düzenliyorum.” |
| “Tatlıyı kesmeden olmaz.” | “Tatlıyı dönüştürüyorum: zaman–miktar–bağlam.” |
72 Saatlik “Netleştir ve Dengele” Protokolü
Gün 1 — Görünürlük Kur
-
Güne 500 ml su + proteinli kahvaltı ile başla.
-
Her ana öğünde protein + lif omurgası.
-
İçecekleri sadeleştir (kahve sade/az süt; şeker yok).
-
Kayıt: Ne yedim? Nerede? Duygu? (yalnızca 72 saat).
Gün 2 — Çevre Tasarımı
-
Göz hizasına meyve, yoğurt, haşlanmış yumurta;
-
“Riskli” yiyecekler kapalılansın/uzakta dursun.
-
20–30 dk toplam yürüyüş (parça parça olabilir).
-
Yatmadan 60 dk önce ekranı bırak (uyku–iştah ilişkisi).
Gün 3 — İnce Ayar
-
En sık tetikleyen anı seç → tek mikro çözüm (ör. akşam 10 dk erteleme + su).
-
Bir esnek öğün planla (porsiyon–paylaşım–yavaş yeme) → sonrası “denge tabağı”.
72 saat bittiğinde “az mı, az sandığım mı?” farkı netleşir; duygusal kopuş azalır.
14 Günlük “Yeniden Kalibrasyon” Planı (Çerçeve)
1–3. Gün: Görünürlük + Omurga
-
Protein–lif omurgası, su 2–2.5 L, kayıt, basit yürüyüş.
4–7. Gün: Ritüel Yerleşimi
-
Aynı kahvaltı iskeleti (otomatik pilot),
-
8–10 bin adım hedef,
-
2 gece erken yatış.
8–10. Gün: Güç ve Lif
-
2×30 dk kuvvet (ev bantları/serbest ağırlık),
-
Günde 25–30 g lif (sebze + bakliyat + tam tahıl).
11–14. Gün: Esneklik ve Geri Bildirim
-
1 planlı esnek öğün (ardışık gün yok),
-
Ölçü/foto yerine enerji–uyku–iştah puanı,
-
“Tek vida kuralı”: yalnızca bir mikro iyileştirme ekle.
“Az Yiyorum” Hissini Aydınlatan 10 Kontrol Listesi
-
Uykum ≥ 7 saat mi?
-
Stresim için 5 dk nefes/meditasyon yaptım mı?
-
Gün içi adımlarım düştü mü?
-
İçecek kalorileri sıfırlı mı?
-
Sos–yağ porsiyonunu ölçtüm mü?
-
Ev/iş atıştırmalıkları gözden uzakta mı?
-
Hazırlık (meal-prep) 15 dk yaptım mı?
-
Tatlıyı öğün sonrası, küçük porsiyon mu yiyorum?
-
Hafta sonu–hafta içi dengesizliği var mı?
-
Kayıt (72 saat) yaptım mı?
Duygusal Tetikleyiciler İçin Mikro Egzersizler
-
Dur–Gör–Seç (60 sn): Dürtü geliyor → 30 sn dur → duyguyu etiketle → tek küçük seçim (su, 5 dk yürüyüş, 10 dk erteleme).
-
Üç Lokma Farkındalık: İlk üç lokmada tat–koku–dokuya odaklan; lezzeti yakaladığında porsiyonu yönetmek kolaylaşır.
-
Ayna Onayı (15 sn): “Bedenim düşmanım değil; iş ortağım.”
SSS – Kısa Net Yanıtlar
-
“Gerçekten az yiyorum, yine de olmaz mı?”
Olur; ancak “az”ın ortalamasını görmek gerekir. 72 saatlik kayıt çoğu zaman kör noktayı gösterir. -
“Sayım yapmadan olur mu?”
Sayım bir araç; ömür boyu şart değil. 72 saatlik dönemsel görünürlük bile büyük fark yaratır. -
“Tatlıyı tamamen bırakmalı mıyım?”
Çoğu kişi için dönüştürmek (zaman–miktar–bağlam) sürdürülebilirdir. -
“Metabolizmam yavaş; ne yapayım?”
Uyku–stres–NEAT–kuvvet dörtlüsü, “yavaş” algısını somutça iyileştirir.
Vaka Örneği (Kısa)
Ece, 34: “Az yiyorum, kilo veremiyorum.”
-
İnceleme: Kahvaltı zayıf (sadece kahve), öğlen geç, akşam açlık krizi + atıştırma.
-
Ayar: Kahvaltıya protein ekleme, akşamüstü planlı ara öğün, 10 dk erteleme, su şişesi görünür.
-
Sonuç (3 hafta): Gece atıştırması %70 azaldı, enerji ve uyku↑, bel çevresi −2 cm. Tartı dalgalansa da trend aşağı.
Uygulanabilir “Günün İskeleti”
-
Sabah: 500 ml su + proteinli kahvaltı.
-
Gün boyu: Görünür su şişesi, 20–30 dk toplam yürüyüş.
-
Öğün: Protein + lif + (miktarı ölçülü) yağ.
-
Tatlı: Öğün sonrasına bağla, paylaş/mini porsiyon.
-
Akşam: Ekran −60 dk, uykuya hazırlık.
“Az yiyorum ama kilo veremiyorum” cümlesi, çoğu zaman üç katmanlı bir gerçeğin kısa özetidir:
-
Algı–ortalama farkı: Zihin iyi günleri büyütür, kaygan anları siler; haftalık matematik bambaşkadır.
-
Biyolojik frenler: Uykusuzluk, stres, NEAT düşüşü ve aşırı kısıt → telafi günleri. “Az”ın bedende karşılığı sandığınız kadar az değildir.
-
Duygusal tasarım: Yorgun–stresli bir beynin ödül sistemine, yalnızca yasak–ceza diliyle hükmedemezsiniz; sistem önce sakinleşmek ister.
Bu yüzden çözüm, tek tuşla kalori kısmak değildir. Çözüm, şefkatli disiplin ile görünürlüğü artırmak, çevreyi lehine tasarlamak, ritüelleri sabitlemek ve duygusal tetikleyicileri yönetmektir.
-
Görünürlük: 72 saatlik kayıt; içecek, sos, “tatma” anları, hafta sonu uçları gün ışığına çıkar. Görünür olan yönetilir.
-
Ritüel: Güne su + proteinle başlamak, akşam ekranı azaltmak, gün boyu dağınık yürüyüş. Ritüel, iradenin yükünü hafifletir.
-
Esneklik: Tatlıyla savaş değil, barış—porsiyon, zaman, bağlamı düzenleyip suçluluk döngüsünü kırmak.
-
Kimlik: “Zayıflamak için uğraşan” birinden “sağlığını koruyan” birine dönüşmek; davranışın dayanağını tek bir sayıdan değerler bütününe taşımak.
Unutmayın, gerçeklik tartıda tek günde yazılmaz; ritimle yazılır. Bir gün harika, bir gün idare eder, bir gün dalgalı… Ama orta noktada tutarlıysanız, bedeniniz iş birliği yapar. Bu iş birliği, kabalıkla değil nezaketle kurulur. Bedeni cezalandırmak; kısa vadede “düşüş”, orta vadede “kopuş” demektir. Bedene şefkatle yaklaşmak; kısa vadede “denge”, uzun vadede “kalıcılık” demektir.
Eğer yıllardır aynı cümleyi kuruyorsanız, bu kez cümleyi değiştirin:
-
“Az yiyorum, olmuyor” yerine “Veri toplayıp ince ayar yapıyorum.”
-
“Bende metabolizma yok” yerine “Uykumu/stresimi/NEAT’imi iyileştiriyorum.”
-
“Tatlıyı kesmeden olmaz” yerine “Tatlıyla ilişkimi dönüştürüyorum.”
Ve bugün, küçük ama belirleyici üç adım atın:
-
500 ml su + proteinli kahvaltı,
-
Gün boyu toplam 20–30 dk yürüyüş,
-
Akşam ekran −60 dk.
Bu üçlü, ertesi güne daha sakin bir sinir sistemi, daha dengeli iştah ve daha net karar kapasitesi bırakır. Üç gün üst üste yaptığınızda, “az mı yiyorum, doğru mu yiyorum, doğru zamanlarda mı yiyorum?” sorusunun yanıtı berraklaşır. Oradan sonrası mikro vidayı çevirmekten ibarettir.
Son söz: “Az yiyorum” demek, çoğu zaman kendinize kefil olmanın iyi niyetli bir yolu. Fakat kalıcılık niyetle değil, sistemle gelir. Sisteminizi kurduğunuzda, “az yiyorum ama olmuyor” cümlesi yumuşar ve yerini daha güçlü bir cümleye bırakır:
“Ne olduğunu görüyorum, küçük bir ayar yapıyorum ve ilerliyorum.”
İşte bu cümle, tartının yazamadığı en büyük dönüşümü yazar: öz-yönetim. Ve öz-yönetim kazanıldığında, kilo yalnızca bir sonuç olur—hayat kalitesi ise yükselir.
Belki defalarca başladınız… belki de hep bir şeyler eksik kaldı. Diyet listeleri indirildi, kalori hesapları yapıldı, spor salonlarına gidildi ama sürdürülemedi. Çünkü sağlıklı yaşam bir ezber değil, sizinle birlikte şekillenen bir süreçtir. Diyetisyen Aslı Aktürk olarak, yalnızca liste vermekle kalmıyorum; size özel, yaşam tarzınıza uyumlu, psikolojik ve fiziksel ihtiyaçlarınızı dikkate alan bir yaklaşım sunuyorum. Hedefiniz ister kilo vermek, ister hormon dengenizi yeniden kurmak, isterse bağırsak sağlığınızı iyileştirmek olsun, ben sizin yanınızdayım. Sizi tanımadan, hayatınızı dinlemeden, yargılamadan sadece neyin “işe yaradığını” değil, neyin “size iyi geldiğini” birlikte buluyoruz.
Zamanla yarışırken kendinizi ihmal ettiğinizi fark ediyorsanız, yalnız değilsiniz. Modern yaşamın hızlı temposunda çoğu zaman önceliklerimiz değişiyor, fakat bedenimizin verdiği sinyaller bir şekilde kendini hatırlatıyor. Uyandığınızda yorgun hissediyorsanız, öğün atlarken vicdan azabı duyuyorsanız ya da tartıdaki sayı bir döngü gibi inip çıkıyorsa, bu yalnızca “beslenme sorunu” değil; yaşamla kurduğunuz dengenin bozulduğunu gösterir. İşte tam da bu noktada birlikte yeniden inşa edebileceğimiz bir yolculuk başlıyor. Size özel analizlerle, bilimsel temelli ama esnek bir sistemle, hem ruhunuza hem bedeninize iyi gelecek bir denge kuruyoruz. Çünkü her bedene aynı reçete yazılamaz; siz eşsizsiniz, yolculuğunuz da öyle olmalı.
Kendinize yatırım yapmanın zamanı geldi. Ertelediğiniz her başlangıç, sizi biraz daha yoran bir alışkanlığa dönüşmesin. Bugün, hayatınızda bir fark yaratmak için doğru gün olabilir. Eğer hazırsanız, ister danışmanlık ofisimde yüz yüze, ister Türkiye’nin ya da dünyanın herhangi bir yerinden online olarak buluşabiliriz. İlk görüşmemizde sadece kilo değil; uykunuzdan stres düzeyinize, sosyal alışkanlıklarınızdan günlük rutinlerinize kadar her şeyi birlikte analiz ediyoruz. Hemen bana ulaşabilir, size özel süreci başlatabilirsiniz. Sizin hikâyeniz önemli, çünkü sağlık sadece bir hedef değil; her sabah uyanırken hissettiğiniz huzurun ta kendisidir.
Belki defalarca başladınız… belki de hep bir şeyler eksik kaldı. Diyet listeleri indirildi, kalori hesapları yapıldı, spor salonlarına gidildi ama sürdürülemedi. Çünkü sağlıklı yaşam bir ezber değil, sizinle birlikte şekillenen bir süreçtir. Diyetisyen Aslı Aktürk olarak, yalnızca liste vermekle kalmıyorum; size özel, yaşam tarzınıza uyumlu, psikolojik ve fiziksel ihtiyaçlarınızı dikkate alan bir yaklaşım sunuyorum. Hedefiniz ister kilo vermek, ister hormon dengenizi yeniden kurmak, isterse bağırsak sağlığınızı iyileştirmek olsun, ben sizin yanınızdayım. Sizi tanımadan, hayatınızı dinlemeden, yargılamadan sadece neyin “işe yaradığını” değil, neyin “size iyi geldiğini” birlikte buluyoruz.
Zamanla yarışırken kendinizi ihmal ettiğinizi fark ediyorsanız, yalnız değilsiniz. Modern yaşamın hızlı temposunda çoğu zaman önceliklerimiz değişiyor, fakat bedenimizin verdiği sinyaller bir şekilde kendini hatırlatıyor. Uyandığınızda yorgun hissediyorsanız, öğün atlarken vicdan azabı duyuyorsanız ya da tartıdaki sayı bir döngü gibi inip çıkıyorsa, bu yalnızca “beslenme sorunu” değil; yaşamla kurduğunuz dengenin bozulduğunu gösterir. İşte tam da bu noktada birlikte yeniden inşa edebileceğimiz bir yolculuk başlıyor. Size özel analizlerle, bilimsel temelli ama esnek bir sistemle, hem ruhunuza hem bedeninize iyi gelecek bir denge kuruyoruz. Çünkü her bedene aynı reçete yazılamaz; siz eşsizsiniz, yolculuğunuz da öyle olmalı.
Kendinize yatırım yapmanın zamanı geldi. Ertelediğiniz her başlangıç, sizi biraz daha yoran bir alışkanlığa dönüşmesin. Bugün, hayatınızda bir fark yaratmak için doğru gün olabilir. Eğer hazırsanız, ister danışmanlık ofisimde yüz yüze, ister Türkiye’nin ya da dünyanın herhangi bir yerinden online olarak buluşabiliriz. İlk görüşmemizde sadece kilo değil; uykunuzdan stres düzeyinize, sosyal alışkanlıklarınızdan günlük rutinlerinize kadar her şeyi birlikte analiz ediyoruz. Hemen bana ulaşabilir, size özel süreci başlatabilirsiniz. Sizin hikâyeniz önemli, çünkü sağlık sadece bir hedef değil; her sabah uyanırken hissettiğiniz huzurun ta kendisidir.
