Kilo verme sürecine başladığınızda, genellikle hedef belirlenir: “10 kilo vereceğim.” Tartıdaki rakam azaldıkça bir başarı hissi doğar. Ancak bu yolculukta atılan onlarca adım, verilen mücadele, değişen alışkanlıklar neden görmezden gelinir?
Neden kendimizi sadece “sonuç” için kutlarız?
Peki ya yolun kendisi? Küçük adımlar, sabah yapılan yürüyüşler, gece atıştırmalıklarından vazgeçişler? İşte bu yazıda, kilo verme sürecinde neden kendimizi ödüllendirmediğimizi ve aslında nasıl sağlıklı ödül mekanizmaları oluşturabileceğimizi detaylıca ele alıyoruz.
Başarıyı Sadece Rakam Üzerinden Ölçmek
1. Tartı Odaklılık
Çoğu birey için kilo verme başarısı sadece rakamsal sonuçlara indirgenir. Ancak:
-
Tartı her şeyi söylemez.
-
Kas kazanımı, su tutulumları, hormonal değişiklikler kiloyu etkileyebilir.
-
Ancak davranışsal değişimler çok daha derin bir başarı göstergesidir.
Tartıda -1 kg görmek kadar, bir kriz anında duygusal yemeye başvurmamak da kutlanmalıdır.
2. Toplumsal Algı
Özellikle kadınlar üzerinde oluşan “ideal vücut” baskısı nedeniyle süreç değil, sonuç önemsenir.
Kilo veren kişi alkışlanır; süreçte gösterilen direnç ise göz ardı edilir.
Kendimizi Neden Kutlamayız?
1. Kendine Karşı Sertlik
Kilo vermeye çalışan bireyler genellikle çok yüksek beklentiler içinde olur. “Bu benim yapmam gereken şey” diyerek başarıyı küçümser.
Oysa en küçük davranış değişikliği bile uzun vadede büyük etki yaratır.
2. Mükemmeliyetçilik
Birçok kişi ancak hedefe %100 ulaştığında ödül hak ettiğini düşünür. Bu düşünce biçimi, motivasyonu zedeler.
-
“5 kilo verdim ama daha 7 kilom var”
-
“Bugün iyiydim ama dün kaçırdım, o yüzden kutlayamam”
3. Suçluluk Duygusu
Bazı bireyler geçmişteki başarısızlıklar nedeniyle kendini ödüle layık görmez. Geçmiş hatalar, bugünkü ilerlemenin önünü tıkar.
Ödül: Sadece Yemek Olmamalı
Birçok kişi için “ödül” denince ilk akla gelen şey yemek olur. Bu, yanlış değil; ama tehlikeli olabilir. Çünkü:
-
Kilo verme sürecinde tekrar yemeği ödül haline getirmek döngü yaratır.
-
Özellikle duygusal yeme davranışları olan kişiler için bu, eski alışkanlıklara dönmeyi kolaylaştırabilir.
Bunun yerine ödül sistemini yeniden tanımlamak gerekir:
Sağlıklı Ödül Örnekleri
-
Yeni bir kitap almak
-
Gönüllü bir tatil günü belirlemek
-
Uzun süredir istediğiniz bir kıyafeti almak
-
Masaj, spa gibi rahatlatıcı aktiviteler
-
Küçük bir seyahat planı
-
Favori bir diziyi izlemek için özel zaman ayırmak
Psikolojik Olarak Ödül Ne Sağlar?
1. Pozitif Pekiştirme
İnsan beyni, yaptığı davranışların ardından ödül alırsa o davranışı tekrar etme eğilimindedir.
Yani:
“Akşam yürüyüşü yaptım, kendime iyi bir şey yaptım” düşüncesi alışkanlığı pekiştirir.
2. Süreci Keyifli Hale Getirir
Sadece sonuç değil, yol da önem kazandığında sürece karşı motivasyon artar. Her küçük adımın kutlanması bu süreci keyifli hale getirir.
3. İrade Kasını Güçlendirir
Kendinizi kutlamak, psikolojik anlamda öz kontrol kasınızı güçlendirir. Kendinize olan inancınızı artırır, sabrınızı besler.
Ödüller Nasıl Belirlenmeli?
-
Somut ama ulaşılabilir olmalı
-
Kendi ilgi alanlarınıza uygun seçilmeli
-
Davranışla orantılı olmalı (yani 10 dk yürüyüş sonrası 1000 kalori çikolata mantıksız!)
-
Geciktirilmiş ödül sistemi denenebilir: “Bu hafta 4 gün dengeli beslendiysem pazar günü ödülüm var.”
Kendini Kutlamayan Vücut, Sürece Direnir
Kendine teşekkür etmeyen bir zihin, süreklilik sağlayamaz. Çünkü her gün diyet yapmak, irade göstermek, seçimlerde dikkatli olmak ciddi bir öz disiplin ister.
Ve her disiplinli davranış, bir ödülü hak eder.
Bazen ödül sadece bir tebrik cümlesi, bazen bir günlük notu, bazen de bir arkadaşla paylaşım olabilir.
Diyetisyen Aslı Aktürk ile Süreci Kutlamayı Öğrenin
Ben Diyetisyen Aslı Aktürk olarak, danışanlarıma sadece nasıl kilo vereceklerini değil, bu süreçte kendilerini nasıl seveceklerini, takdir edeceklerini ve ödüllendireceklerini de öğretiyorum.
Çünkü bu yolculuk, sadece fiziksel değil, aynı zamanda psikolojik bir dönüşüm gerektirir.
Süreci sevmeyi, her adımı kutlamayı ve bu yolculuğu anlamlı hale getirmeyi birlikte inşa edebiliriz.
Kendinizi sadece hedefe ulaştığınızda değil, her adımınızda değerli hissedeceğiniz bir sistem için, benimle çalışabilirsiniz.